Nohut Tohumu Türleri ve Özellikleri

Tohum, doğanın yaşam kaynağıdır. Atalarımız, "Ek tohumun hasını, çekme el yasını" diyerek tohumun önemine vurgu yapmışlardır. Nohut, ülkemizde üretimi yapılan yemeklik kabuklu tane baklagiller arasında, kuru fasulye ve mercimekten sonra en fazla yetiştirilen önemli bir bitkidir. Özellikle İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin tarıma uygun arazilerinde yaygın olarak üretilmektedir.

Nohut, uzun kök yapısı ve kuraklığa dayanıklılığı nedeniyle birçok toprak çeşidinde yetişebilir. Ancak özellikle kumlu tınlı ve 6-8 pH dengesine sahip topraklarda daha kaliteli nohut elde edildiği bilinmektedir. Toprağın aşırı nemli olması veya belli yerlerinde göl oluşması, toprağa tuzlu suyun salınması gibi durumlarda sararma, kök sap çürümesi gibi sorunlarla karşılaşılır. Çok tuzlu topraklarda kesinlikle nohut üretimi yapılmamalıdır.

Nohut tohumu ekiminde iki yöntem kullanılır:

Tohum ekim zamanı, ekilecek bölgeye göre değişmekle birlikte, Şubat sonu ile Nisan başlarına kadar yapılmaktadır. Bazı bölgelerde havadaki yağış oranının fazlalığı ve aniden ısınan havanın nemi nedeniyle bitkilerde antraknoz adı verilen mantar hastalığı oluşur. Bu hastalıktan kaçınmak için bazı yerlerde Mayıs ayı beklenir, bu da bitkinin büyüyüp olgunlaşmasını geciktirir. İç Anadolu Bölgesi'nde genellikle nohut tohumu ekimi, Mart'ın ikinci yarısı ile Nisan başlarıdır. Baharda ekilen tohumlar, son donlardan bir hafta önce toprakla buluşmalıdır. Ekilecek nohut tohumunun çimlenme yüzdesinin yüksek olması genel kuraldır; mümkün olduğunca sertifikalı tohumlar kullanılmalıdır.

Yurdumuzda çoğunlukla el ile serpmek suretiyle ekim yapılmakta ise de havalı mibzer ile ekim tercih edilmelidir. Bu sayede ürün düzgün çıkacak, çapalama işlemi kolaylaşacaktır. Mibzer ile ekimde verim daha da artmaktadır. Mibzerde dekar başına atılacak tohum miktarı 12-15 kg olurken, el ile ekimde bu miktar 13 kg altına düşmemelidir. Nohutların topraktan çıkması ile yabani otlar da çıkacağından, yabani otlarla etkin bir mücadele başlatılmalıdır. Bütün baklagillerde olduğu gibi azotlu gübrelerin erken eriyenlerinden DAP, amonyum nitrat veya amonyum sülfat tercih edilmelidir. Nohutlar çıktıktan sonra 10-15 cm olduğunda çapalanarak kök boğazları doldurulmalı ve yabancı ot mücadelesine önem verilmelidir.

Nohutun ekiminden olgunlaşmasına kadar geçen süre üç ila dört aydır. Nohut tohumu elle yoklandığında baklalar sertleşmişse, kabukları kahverengi-sarı bir hal almışsa ve dişimizle kırarken zorlanıyorsak hasat zamanı gelmiş demektir. Bazı bölgelerimizde elle yolmak suretiyle hasat yapılarak hasar kaybı en aza indirilir. Nohut hasat kaybı yüzde beş ile yirmi beş arasındadır, bunun nedeni genellikle hasat makinelerinin düzgün ayarlanamamasıdır. Tohumluk üretiminde alet ve makinelerin temizliğine önem verilmelidir. Eleklerden geçirilerek taş, kum ve yabani tohumlardan ayrılmalıdır. Depoya konmadan önce nohutun yüzde 13 nemli olması tavsiye edilir. Sıcaklığın yüksekliği nohut tohumu kalitesini düşürecektir. Nohut tohumunun konulacağı depo temiz olmalı, hastalıklara karşı tohumlar karıştırılarak ilaçlanmalı, ambalajlanmalı ve tarih yazılarak etiketlenmelidir.