Üzerlik tohumu, bilimsel adıyla Peganum harmala, halk arasında nazar otu olarak da bilinen ve şifa deposu olarak kabul edilen bir bitkidir. Sedef otugiller ailesine mensup olan bu bitki, yeşile yakın beyaz çiçeklere sahiptir. Üzerlik otu, 40-70 santimetre boyunda olup çok yıllık otsu bir bitkidir. Bağ ve bahçelerde yetişen üzerlik otu, üzerlik çayı, üzerlik tohumu ve macunu olarak kullanılmaktadır. Üzerlik tohumu, A ve C vitaminleri açısından zengin olup, harmalin, harmin, peganin ve harmalol gibi faydalı maddeler içermektedir. Genellikle ilaç olarak kullanılmaktadır.

Üzerlik tohumu, tıbbi tedavilerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, üzerlik tohumu çayı yapılarak alternatif tedavilerde de yardımcı olmaktadır. Üzerlik tohumu, toplandıktan ve kurutulduktan sonra kaynamış su ile demlenip bal ile tatlandırılarak içilebilir. Bir diğer kullanım alanı ise boya sanayisidir. Üzerlik otunun tohumları, renklerin kalıcı olma özelliği vererek boya sanayisinde kullanılmaktadır. Yapılan araştırmalarda, üzerlik tohumunun fazla kullanımında bulantı ve kusma dışında yan etkisi gözlemlenmemiştir. Ayrıca, halk arasında nazara karşı koruyucu olduğuna inanılmaktadır. Bu inanışa göre üzerlik otu, iplere dizilip duvara asılarak veya tohumları yakılarak tütsü elde edilerek ortamdaki nazardan korunulmaktadır.

Üzerlik tohumundan çay elde edildiği bilinmektedir. Aktarlardan temin edilebileceği gibi, kendimiz de üzerlik tohumunu toplayabiliriz. İlk olarak, tohumları tozundan arındırmak için güzelce yıkamak gerekmektedir. Daha sonra temiz bir bezin üzerinde güneşte kurutulmalıdır. Fazla aşırı demli olmaması açısından, 2 tatlı kaşığı üzerlik tohumuna yarım litre veya isteğe göre 1 litre kaynar su dökülür ve yaklaşık 15-20 dakika demlenmesi beklenir. Demlendikten sonra bal ile tatlandırılarak günde 2 defa içilmesi yeterli olmaktadır. Bunun yanında, üzerlik tohumu hafifçe kavrulduktan sonra bal veya reçel ile karıştırılıp yenebilir. Bu şekilde tüketildiğinde, kan pıhtılaşmasına iyi gelmekte ve bayılmalara, beyne kan hücumuna ve sersemlemeye fayda sağlamaktadır. Ayrıca gözlere de iyi gelir.

Üzerlik tohumunun kullanımıyla ilgili dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Fazla miktarda tüketildiğinde mide bulantısı ve kusma gibi yan etkiler gösterebilir. Bu nedenle, önerilen miktarlarda ve doktor tavsiyesi ile kullanılması önemlidir. Ayrıca, hamile ve emziren kadınların üzerlik tohumunu kullanmadan önce mutlaka bir sağlık profesyoneline danışmaları gerekmektedir. Üzerlik tohumu, geleneksel tıpta uzun yıllardır kullanılmakta olup, modern tıp araştırmaları da bu bitkinin sağlık üzerindeki olumlu etkilerini desteklemektedir.