Karabuğday tohumu, hızlı bir büyüme potansiyeline sahip olan, geniş yapraklı ve tek yıllık bir bitki olarak yetiştirilir. Bitkinin boyu, çevresel koşullara bağlı olarak 60-120 cm arasında değişir. Tek kökü bulunan bitkinin, toprak üzerinde küçük dalları bulunur. Yaprakları düzensiz üçgen şeklinde bir görünüme sahiptir. Çiçeklerin rengi pembe, beyaz veya kırmızı olabilir. Kokulu olmaları nedeniyle arıların nektar topladığı çiçekler arasındadır. Günümüzde arıcılık sektöründe karabuğday oldukça önemli bir yere sahiptir. Karabuğdaydan elde edilen balın güçlü bir tadı ve koyu bir rengi vardır.

Karabuğday tohumları üçgen görünümdedir ve perikarp adı verilen bir kabukla kaplıdır. Bitkinin tohumları türlerine bağlı olarak en fazla 4 mm genişliğinde ve 6 mm uzunluğunda olur. Genellikle ise ortalama 2 mm genişliğinde ve 4 mm uzunluğundadır. Karabuğday tohumu şekil, büyüklük ve renk bakımından türlerine göre farklılık gösterir. Tohumların kabukları parlak veya mat kahverengi, gri veya siyah olabilir. Karabuğday tohumlarının kabukları çıkarılmış olanlarına "groat" adı verilir. Groat tohumlarının görünümü tahıl tanelerine benzer. Groat tohumlarının ilk tabakası tek hücreli olan kalın, açık yeşil renkli testa tabakasıdır. Bu tabakanın altında tek hücreli aleurone tabakası da nişasta içeriği olan endosperm tabakasını sarar. Karabuğday tohumlarının en içte olan kısmı spermaderm ile endosperm bölümlerinden oluşur.

Karabuğday tohumu, ince tabaka halinde hazırlanan toprakta, dekar başına yaklaşık 20 kg (20-20-0 gübresi) verilerek, havalar ısındığında tohum yatağına genellikle Nisan ve Mayıs aylarında ekilir. Ekim, dekar başına 5 kg karabuğday tohumu şeklinde, hububat ekim makinesi kullanılarak veya serpme yoluyla yaklaşık 4-5 cm derinliğinde yapılır. Tohumlar, uygun tavlı toprağa ekildikten 4-6 gün içinde topraktan çıkar ve hızlı bir şekilde büyür. Ekim dönemine ve hava koşullarına bağlı olarak, ekimden yaklaşık 40 gün sonra çiçeklenme olur ve 75-80 günde ilk tohumlar olgunlaşmaya başlar. Karabuğday tohumu %75 oranında olgunlaştığında hasada alınır. Makineyle veya elle hasat yapılabilir. Verim, dekar başına yaklaşık 200 kg kadardır. Depolamada ürün rutubeti %16'dan düşük olmalıdır.

Karabuğday tohumu, tahıllar arasında sınıflandırılsa da buğdaygiller familyasından değildir. Bitki, kuzukulağıgiller familyasındandır. Sağlık açısından oldukça yararlı etkileri bulunur. Karabuğday tohumu, bağırsak işlevlerini düzenler, burun kanaması, iltihaplanma, aşırı terleme ve bedeni rahatlatmada önemli etkilere sahiptir. Antioksidan etkileri, açlık duygusunu bastırma ve yağ tutulumunu azaltma gibi yararları vardır. Bu nedenle kilo vermek isteyenlere tavsiye edilir. Ayrıca safra taşı oluşumunu bile engeller. Gluten içermediği için, çölyak hastaları için de yararlı bir besindir.

Karabuğday tohumu, içeriğiyle kan şekerini düzenlediğinden, şeker hastalığına yakalanma riskini azaltır. Bunu içeriğindeki magnezyum sayesinde gerçekleştirir. Düzenli olarak karabuğday tüketimi, şeker hastalığı riskini %24 oranında azaltır.

Vücuda alınan karabuğdayın sahip olduğu proteinin %74'ü kullanılabilir. Üstelik içeriğinde yağ bulunmadığından, sağlıklı protein tüketilir. Bu yüzden kandaki kolesterol oranı dengelenir.

Karabuğday tohumu, yüksek oranda fitoöstrojen içerdiğinden, başta meme kanseri olmak üzere kanserden korunmaya, kalp ve damar hastalıklarından korunmaya etkili olur. Ayrıca sahip olduğu kolin maddesiyle karaciğerin çalışmasını düzenler. Bu sayede karaciğer hastalıklarından korunma sağlanır. Demir, magnezyum ve fosfor içeriği zengin olduğundan, yüksek tansiyon ve kansızlık sorunu olanlara da karabuğday tohumu tavsiye edilir. Bu yararlı etkilerinden faydalanmak için, tohumların düzenli olarak tüketilmesi gerekir.

Karabuğday tohumları sadece gıda olarak değil, aynı zamanda kozmetik ve ilaç sanayisinde de kullanılmaktadır. Yüksek antioksidan içeriği sayesinde cilt bakım ürünlerinde yer alır. Ayrıca, karabuğdaydan elde edilen özler, çeşitli ilaçların yapımında kullanılmaktadır.