| Kanola, kolza bitkisinin ıslahı sonucu elde edilmiş, canlılara zararlı erüsik asit ve glukosinolat içeren bir bitki türüdür. Yağı, bitkisinin aksine, zararlı olmadığından insanlar ve çiftlik hayvanları için besin maddesi olarak kullanılabilmektedir. Kanola yağının, tıpkı soya fasulyesi yağında olduğu gibi, gıda dışı kullanım sahaları da vardır. Spot piyasalardaki fiyatının durumuna göre gazete mürekkebi, ruj, mum, sanayi yağları, biyoyakıt gibi ürünlerin üretiminde yenilenemez petrol menşeli yağların yerini alabilmektedir.
Kanola Tohumunun Tarihçesi
Bu tohum çeşidi ilk önce Kanada'da 1970'lerde Manitoba Üniversitesi'ndeki araştırmacılar tarafından geliştirilmiş olasından dolayı ona İngilizce "Canada" ("Kanada") ve "Ola" (Oil low acid-düşük asitli yağ) kelimelerinden türeme, "canola" (Kanola) adı verilmiştir.
Kanola, Türkiye'de ise Balkanlardan gelen göçmenler ile kolza adı ile 1960'lı yıllarında getirilmiş ve Trakya'da ekim alanı bulmuştur. Rapitsa, rapiska, kolza adları ile de bilinir. Fakat kolza ürününün yağında insan sağlığına zararlı erüsik asit, küspesinde de hayvan sağlığına zararlı glukosinolat bulunması sebebiyle 1979 yılında ekimi yasaklanmıştır. Önceleri kolza olarak isimlendirilen çeşitlerdeki %45-50 oranındaki erüsik asit içeriği, ıslah çalışmaları ile %0 seviyesine düşürülmesi kanolanın bitkisel yağ ihtiyacı için yeniden üretilmeye başlanmıştır. Türkiye'de bitkisel yağ açığını kapatmak maksadı ile kanola tarımının yaygınlaşması için çalışmalar devam etmektedir.
Kullanıldığı Alanlar
Kanola (Brassica napus Canola Oleifera sp), yazlık ve kışlık olmak üzere iki fizyolojik döneme sahip bir yağ bitkisidir. Kanola adedinde bulunan %38-50 yağ ve %16-24 proteinle önemli bir yağ bitkisidir. Bitkisel yağ kaynağı olarak yağlı tohumlu bitkiler olan ayçiçeği, pamuk, soya ve yer fıstığı arasında üretim açısından üçüncü sırayı almaktadır. Dünyada yıllık üretimi 22 milyon ton civarlarındadır. Almanya gibi başta gelen AB ülkelerinde Kanola ekimi çok yaygın olup, yağından biyolojik dizel üretilip dizel tüketen taşıtlarda kullanılabilmektedir. Yeni model dizel taşıtlarda sorunsuz kullanabilirken, daha eski modellerde yağın agresif olması sebebi ile hortum ve contalarında değişiklikler yapılarak modifize edildikten sonra kullanılabilmektedir. Gıda sanayinde nötr özelliğinden dolayı kızartma ya da konserve yağ olarak kullanılmaktadır.
Yetişme Şartları
Türkiye'de çoğunlukla kışlık olan kanola yetiştiriciliği yapılmaktadır. Kumlu ve hafif toprakların dışındaki hemen hemen tüm toprak tiplerinde yetişebilir. Ancak su tutma kapasitesi yüksek olan ve göllenme olan topraklarda kanola bitkisi zarar görmektedir. Kanolanın en iyi yetiştiği toprak türü; derin, humuslu, nötr ya da hafif alkali ve hafif asidik topraklardır.
8-10 yaprağı çıkmış ve rozetleşmesini tamamlayan kanola bitkisi -15 °C'ye kadar dayanıklı bir yapıya sahiptir. Sulanma işlemi ile çıkması sağlanmalıdır. Kanola yabancı ot barındırmaz. Bunun sebebi kanola tohumunun sağlıklı yetiştirildiğinde baskın olma özelliğinin olmasıdır.
Kanola Yağının Faydaları
Kanola yağı, düşük doymuş yağ oranı ve yüksek omega-3 yağ asitleri içeriği ile bilinir. Bu özellikleri sayesinde kalp sağlığını destekler ve kolesterol seviyelerini dengede tutar. Ayrıca, kanola yağı E vitamini bakımından zengindir, bu da cilt sağlığı için faydalıdır. Kanola yağı, yemek pişirme, salata sosları ve fırıncılık gibi çeşitli mutfak uygulamalarında kullanılabilir.
Sonuç
Kanola tohumu ve yağı, hem sağlık hem de endüstriyel kullanım alanları açısından oldukça değerlidir. Türkiye'de ve dünyada yaygın olarak yetiştirilen bu bitki, bitkisel yağ ihtiyacını karşılamak için önemli bir kaynaktır. Kanola tarımının yaygınlaştırılması ve bilinçli kullanımı, hem ekonomik hem de sağlık açısından büyük faydalar sağlayacaktır.
|
.jpg "Acı Çehre Tohumu Nasıl Kullanılır?")
Ulaçhan
21 Temmuz 2024 PazarKanola yağının kolesterol seviyelerini dengede tutma konusundaki faydalarını denemek isteyen var mı? Veya bu yağın biyoyakıt olarak kullanımı hakkında daha fazla bilgi sahibi olan var mı? Kanola tarımının yaygınlaştırılması ile ilgili çalışmaların ne aşamada olduğunu bilen var mı?
Cevap yazAdmin
21 Temmuz 2024 PazarMerhaba Ulaçhan,
Kanola yağı, özellikle düşük doymuş yağ içeriği ve yüksek omega-3 yağ asitleri nedeniyle kolesterol seviyelerini dengede tutma konusunda oldukça faydalıdır. Bu yağ, kalp sağlığını destekleyen özelliklere sahip olup, düzenli tüketildiğinde LDL ("kötü") kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir.
Biyoyakıt olarak kullanımı konusunda da kanola yağı oldukça popülerdir. Kanola yağı biyodizel üretiminde kullanıldığında, çevre dostu bir alternatif olarak fosil yakıtların yerini alabilir. Bu da karbon ayak izini azaltma konusunda önemli bir katkı sağlar.
Kanola tarımının yaygınlaştırılması konusunda ise, birçok ülkede çeşitli araştırma ve geliştirme çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalar, tarım verimliliğini artırmaya ve sürdürülebilir tarım yöntemlerini teşvik etmeye yönelik olarak sürdürülmektedir. Özellikle iklim değişikliği ve tarımsal verimlilik konularında yapılan araştırmalar, kanola tarımının gelecekte daha da yaygınlaşabileceğini göstermektedir.
Sorularınız için teşekkürler. Umarım yardımcı olabilmişimdir.
Sevgiler,